Stad, dorp en buurt: leefbaar, sociaal en bereikbaar voor jong en oud

"Ik zou willen dat er weer een plek is in ons dorp waar mensen kunnen samenkomen." - Enquête markt Tongeren

In een tijd waarin steeds meer winkels verdwijnen, straten leeg blijven en het sociale leven verschraalt, is nabijheid belangrijker dan ooit. Wij willen dat stad, dorp en buurt weer plekken worden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en ondersteunen. Groen Tongeren-Borgloon maakt werk van de leefbaarheid van morgen en zet in op nabijheid door het creëren van levendige en toegankelijke gemeenschappen voor jong en oud.

Ontmoetingspunten voor Iedereen In elk dorp of buurt richten we een ontmoetingspunt in, beheerd door de gemeente en samen met bewoners vormgegeven. Denk aan een leegstaand gebouw, kerk of winkel dat wordt omgevormd tot een plek waar iedereen welkom is voor een kop koffie, een spreekuur met de huisarts, of een gezellige maaltijd. Het is de plek waar je niet alleen je buren ontmoet, maar ook kunt samenwerken aan nieuwe ideeën voor de buurt. Deze ruimtes worden een centrale hub voor activiteiten en sociale verbinding.

Zorgzame Buurten voor Ouderen We willen dat ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Daarom stimuleren we kleinschalige woonprojecten en thuiszorg op maat. Bij de bouwplannen worden ouderen actief betrokken, zodat er woningen en voorzieningen komen die aansluiten bij hun wensen en behoeften. Of het nu gaat om co-housing of een buurtzorghuis, we creëren gemeenschappen waar zorg en sociaal contact centraal staan.

Ruimte voor Jongeren Jongeren hebben ruimte nodig om op hun eigen manier samen te komen. Of het nu gaat om een sportveldje, een hangplek of een internetcafé, de gemeente zorgt voor voldoende ontmoetingsruimtes die aansluiten bij de wensen van jongeren. We betrekken hen actief bij de (her)inrichting van deze ruimtes. Daarnaast zorgen we voor georganiseerd vervoer naar uitgaansgelegenheden in de nabijgelegen steden, zodat ook ’s avonds en ’s nachts veilig vervoer mogelijk is.

Kinderopvang en Speelgelegenheden In elke buurt moet kinderopvang en speelruimte beschikbaar zijn. We willen deze voorzieningen waar mogelijk koppelen aan scholen of buurthuizen om een veilige en vertrouwde omgeving voor kinderen te creëren. Als dit niet mogelijk is, zorgen we voor betaalbaar vervoer naar de dichtstbijzijnde opvang. Zo blijft de buurt toegankelijk en leefbaar voor gezinnen met jonge kinderen.

Verbeterde Bereikbaarheid De bereikbaarheid van dorpen en buurten is een grote zorg nu veel buslijnen zijn opgeheven. Groen Tongeren-Borgloon wil een mobiliteitsplan om de verbindingen tussen stad en dorp te herstellen en te verbeteren, zodat iedereen toegang heeft tot de voorzieningen en ontmoetingsplekken die we creëren. We willen dat niemand geïsoleerd raakt en iedereen deel kan blijven uitmaken van een levendige en verbonden gemeenschap. We zetten in op betere fietsverbindingen en een goed en betaalbaar openbaar vervoer.

Een toegankelijke stad voor iedereen

"88% voelt zich niet veilig als fietser in het Tongeren-Borgloon" - De gemeentescan

Mobiliteit is een van de belangrijkste pijlers voor een leefbare stad. Uit de laatste gemeentemonitor blijkt echter dat 70% van de Tongenaren en 79% van de inwoners van Borgloon afhankelijk zijn van de auto voor hun dagelijkse verplaatsingen. Dit komt door ondermaats openbaar vervoer en onveilige wegen die onvoldoende rekening houden met fietsers. Tegelijkertijd geven deze inwoners aan dat ze behoefte hebben aan veiligere fietspaden, meer deelwagens, betere fietsstallingen en autoluwe stadscentra. Als groene partij willen wij werk maken van een toegankelijke stad waarin voetgangers en fietsers de ruimte krijgen die ze verdienen, en waar het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer gestimuleerd wordt.

Autoluw Stadscentrum Zodra de omleidingswegen klaar zijn, transformeren we het Tongerse centrum tot een autoluw gebied. Doorgaand verkeer wordt maximaal geweerd, en het centrum wordt enkel toegankelijk voor mensen die er echt moeten zijn. We onderzoeken de mogelijkheden voor eenrichtingsverkeer op de wallen en de Bilzersteenweg, en verminderen het aantal rijvakken op de Jaminéstraat en de Stationsstraat. De vrijgekomen ruimte gaat naar voetgangers en fietsers. De Markt en de Maastrichterstraat worden fietsstraten en/of voetgangersgebied met beperkte toegang voor personenwagens en kleine vrachtwagens. We werken samen met marktkramers en handelaars om de Grote Markt te vergroenen en zo de temperatuurpieken in de zomer beter op te vangen.

Verbeterd Openbaar Vervoer Als vierde stad binnen de vervoersregio Limburg nemen we onze verantwoordelijkheid om het openbaar vervoersaanbod in onze gemeente te verbeteren. We zorgen voor betere verbindingen tussen de kerkdorpen en de stadcentra, en maken de bedrijventerreinen beter bereikbaar. Ook na een avondje uit in steden als Hasselt of Maastricht moet veilig thuiskomen zonder auto of dure taxi mogelijk zijn. Door de prijzen van het openbaar vervoer laag te houden, maken we het een aantrekkelijk alternatief voor de auto.

Fietsvriendelijk Beleid We willen van de fiets het belangrijkste vervoersmiddel binnen onze gemeente maken. Dit doen we door ontbrekende schakels in het fietsroutenetwerk aan te pakken, waardoor je sneller en veiliger op je bestemming komt. Fietsgebruikers belonen we bijvoorbeeld via punten op de ambipas, en kinderen die met de fiets naar school komen, krijgen extra privileges. We maken elektrische fietsen toegankelijker door sociale leasingcontracten, zodat iedereen kan profiteren van duurzaam vervoer. In drukke woonkernen voeren we in samenspraak met de bewoners een zone 30 in.

Deelfietsen en Deelwagens We breiden het aanbod van deelfietsen en deelwagens aanzienlijk uit, zodat deze op meer locaties beschikbaar zijn. Dit maakt duurzame mobiliteit toegankelijker voor iedereen. In elk dorp komt een centraal bord waar mensen kunnen aangeven dat zij graag met anderen willen meerijden, wat carpoolen stimuleert.

Herstel het vertrouwen in de politiek

"De manier waarop men de fusie heeft doorgeduwd is een voorbeeld van hoe het niet moet." - Een Tongenaar in onze fusiebevraging

De gemeentebarometer laat duidelijk zien dat het vertrouwen van onze inwoners in de politiek flink is afgenomen. Ze voelen zich vaak niet gehoord en hebben het idee dat belangrijke beslissingen zonder hun inbreng worden genomen. De gemeenteraad functioneert niet optimaal: er is te weinig transparantie, beperkt debat en slechts enkele raadsleden spreken actief. Het stadsbestuur luistert niet altijd naar de inwoners, wat duidelijk naar voren kwam in het recente fusieverhaal.

Wij geloven dat het lokale bestuur de plek bij uitstek is om dit tij te keren. Om het vertrouwen te herstellen, moeten we onze inwoners op een oprechte manier betrekken bij het beleid. Dat betekent dat we verder moeten gaan dan alleen informeren of raadplegen; we moeten actief luisteren en onze inwoners daadwerkelijk invloed geven. Onze gemeenteraadsleden moeten een brug vormen tussen de stad en haar burgers, verenigingen en het middenveld.

Daarnaast streven we naar een klantgerichte dienstverlening, waarbij inwoners naast een goed functionerend digitaal loket ook persoonlijk terecht kunnen bij de stads- en dorpsloketten.

Aanstelling van een Participatieambtenaar We stellen een participatieambtenaar aan die zich volledig toelegt op het verbeteren van de betrokkenheid van inwoners bij het beleid. Deze ambtenaar, die rechtstreeks verantwoording aflegt aan de gemeenteraad, vormt de brug tussen de stad en haar inwoners. Hij of zij zoekt actief naar manieren om de participatie te versterken, leert van succesvolle initiatieven in andere steden, en betrekt ook inwoners die nu nog niet worden gehoord. Lopende participatietrajecten worden nauwkeurig gevolgd en verbeterd waar nodig.

Herwaardering van Adviesraden en Oprichting van Dorps- en Wijkraden We herwaarderen de bestaande adviesraden en richten waar nodig dorps- en wijkraden op. Deze raden krijgen een duidelijk mandaat van de gemeenteraad, zodat deelnemers weten hoe ze kunnen bijdragen aan het beleid. We streven naar een representatieve samenstelling van de adviesraden, wat een opstap kan zijn naar volwaardige politieke participatie.

Reorganisatie van de Gemeenteraad We reorganiseren de gemeenteraad om deze democratischer en toegankelijker te maken.  Inwoners krijgen spreekrecht tijdens de gemeenteraad en commissies, kunnen voorstellen op de agenda plaatsen, en hebben betere toegang tot de informatie waarop beslissingen zijn gebaseerd.

We organiseren jaarlijks thematische debatten en hoorzittingen waarbij gemeenteraadsleden en burgers met elkaar in debat kunnen gaan. De bespreking van het meerjarenplan vindt op een zaterdagnamiddag plaats, na een uitgebreide informatiecampagne onder de inwoners. 

Inspraak in het Investeringsbudget Inwoners krijgen de kans om mee te beslissen over een deel van het investeringsbudget, een burgerbegroting. Ze kunnen projectvoorstellen indienen voor hun dorp of wijk, waardoor ze direct invloed hebben op de ontwikkeling van hun leefomgeving. 

Jaarlijkse Bevraging van Inwoners We organiseren jaarlijks een grote bevraging onder de inwoners om de vinger aan de pols te houden. Op deze manier krijgen we continu feedback over wat er leeft binnen de gemeenschap en kunnen we ons beleid daarop afstemmen.

Verbeterde Toegankelijkheid van Gemeentediensten Onze inwoners kunnen zowel doordeweeks als op zaterdagvoormiddag terecht bij de gemeentehuizen in Tongeren en Borgloon, en één keer per week op locatie in de dorpspunten. Voor specifieke diensten werken we op afspraak, zowel fysiek als via videocall buiten kantooruren. Tegelijkertijd bouwen we het e-loket verder uit, met nadruk op toegankelijkheid en klantvriendelijkheid.

Natuur, milieu en klimaat

"Met het huidige beleid halen we onze klimaatdoelstellingen in 2084!" - Klimaatrapport

Groen Tongeren-Borgloon streeft naar een leefomgeving die duurzaam is, waarin zowel jong als oud kan wonen, werken en ontspannen. Investeren in groen is investeren in onze toekomst. We zetten ons in om de open ruimte te behouden en te beschermen, zodat toekomstige generaties kunnen genieten van een gezonde en groene leefomgeving.

Onze visie is gericht op het creëren van een stad en regio die in harmonie leeft met de natuur, met een sterke focus op klimaatneutraliteit, een groene leefomgeving, klimaatadaptatie, efficiënt ruimtegebruik en ecologische pioniersrol. We geloven dat een groene stad niet alleen beter is voor het milieu, maar ook bijdraagt aan het welzijn en de kwaliteit van leven van haar inwoners.

Klimaatneutraliteit tegen 2050 We streven naar een klimaatneutrale stad tegen 2050. Dit bereiken we door het stimuleren van groene energie, duurzaam bouwen en wonen, en het gebruik van fiets en openbaar vervoer. Het energiezuinig omgaan met onze middelen moet ons naar deze doelstelling leiden. We blijven gratis energiescans aanbieden en stimuleren het gebruik van sociale leningen en samenaankoopinitiatieven voor milieuvriendelijke renovaties. Zo maken we de transitie naar duurzaamheid toegankelijk voor iedereen, ongeacht hun financiële situatie.

Groene Leefomgeving Een groene leefomgeving is essentieel voor het welzijn van onze inwoners. We willen meer groen in de straten, pleinen en openbare ruimtes, met stadstuintjes, gevel- en daktuinen, en groene pleintjes. Daarnaast streven we naar een groene infrastructuur die het centrum van de stad verbindt met omliggende groengebieden. Het vergroenen van speelplaatsen en het creëren van natuurlijke speeltuinen bij elke wijk is een prioriteit. We gaan zuinig om met het aanwezige groen: iedere boom telt. Bij nieuwe projecten moet het bestaande groen maximaal worden gespaard. We streven ook naar een jaarlijkse bosuitbreiding van 1m² per inwoner en willen de doelstellingen van het klimaatpact en het burgemeestersconvenant uitvoeren.

Meer ruimte voor natuur De natuur die er is moeten we maximaal beschermen en waar mogelijk uitbreiden. Onze natuurgebieden zijn een belangrijke buffer in de biodiversiteits- en klimaatcrisis. 

Klimaatadaptatie De gevolgen van klimaatverandering zijn al merkbaar, en we moeten nu handelen om onze stad hiertegen te beschermen. We zetten in op maatregelen zoals het verminderen van beton, het aanleggen van extra waterbuffering, en het ontwikkelen van een groen-blauwe infrastructuur. Ontharding wordt actief gestimuleerd, en er worden geen uitzonderingen toegestaan op de verhardingsregels. We nemen de problematiek van overstromingen en extreme weersomstandigheden serieus en pakken dit structureel aan, eventueel via landinrichtingsprojecten, om kritieke landbouwpercelen te ruilen of onteigenen indien nodig.

Efficiënt Ruimtegebruik De open ruimte in Tongeren-Borgloon is kostbaar, en we zetten ons in voor een zo goed mogelijk gebruik hiervan. Dit betekent dat alle gebruikers, van inwoners tot landbouwers, de groene ruimte moeten kunnen blijven benutten voor ontspanning, verblijf en werk. We maken ambtenaren expliciet verantwoordelijk voor het stimuleren en handhaven van de betonstop. Daarnaast zetten we in op de verdere ontwikkeling van fiets- en wandelpaden en beschermen we kwetsbare en waardevolle natuurgebieden. Duurzame landbouw krijgt alle kansen om te bloeien in onze regio.

Extra hondenweides Groen wil maar plekken waar honden los van de leiband kunnen ravotten. 

Ecologische Pioniersrol Tongeren-Borgloon wil een voorloper zijn op het gebied van duurzaamheid, met initiatieven die alle beleidsdomeinen doordringen. We richten ons op vier kerngebieden:

• Duurzaam Toerisme: We ontwikkelen groene wandel- en fietsroutes langs natuurlijke en culturele hoogtepunten, ondersteunen duurzame accommodaties, en organiseren groene evenementen en festivals.
• Eco Foodlabel: We bevorderen lokale voedselproductie en -consumptie, introduceren een ecologisch foodlabel voor duurzame restaurants en winkels, en ondersteunen biologische landbouw en lokale producenten.
• Gemeenschap en Jongeren Betrekken: We creëren duurzaamheidscursussen en workshops op scholen, organiseren duurzaamheidsevenementen en competities om bewustwording te vergroten.
• Ambitie en Daadkracht: We verhogen onze klimaatambities en zorgen ervoor dat gemaakte afspraken worden nagekomen, in plaats van doelen te stellen die nooit worden gerealiseerd.

Kinderen verdienen alle kansen

"De kinderarmoede steeg in onze provincie het meest in Tongeren." - cijfers Kind en Gezin

Armoede blijft een schrijnend probleem in onze samenleving, zelfs in een welvarende gemeente als Tongeren-Borgloon. De cijfers uit de Armoedebarometer van Vlaanderen zijn duidelijk: ruim 3.200 inwoners leven onder de armoedegrens, en meer dan 4.000 inwoners lopen het risico om in armoede en sociale uitsluiting terecht te komen. Bijzonder zorgwekkend is dat 1 op de 7 kinderen in armoede wordt geboren. Armoede treft vooral mensen zonder werk, eenoudergezinnen en mensen afkomstig van buiten Europa, en gaat vaak gepaard met slechte huisvesting, sociaal isolement, en gezondheidsproblemen. Als Groen Tongeren-Borgloon vinden we dit onaanvaardbaar en nemen we het op ons om deze situatie te verbeteren.

Waar het federale en Vlaamse beleid tekortschiet, kan de gemeente een cruciale rol spelen met aanvullend sociaal beleid, gericht op mensen die onder de armoedegrens leven en degenen die daar net boven zitten. We willen de structurele oorzaken van armoede aanpakken en sociale uitsluiting bestrijden door gerichte maatregelen en ondersteuning.

Meer sociale woningen Wonen neemt een grote hap uit het gezinsbudget, gebruik kunnen maken van het sociaal woningaanbod of aangewezen zijn op de private huurmarkt betekent voor veel inwoners een wereld van verschil.

Het huidige bestuur is gestopt met het bouwen van sociale woningen terwijl nog 5% van de gezinnen in onze stad recht hebben op een sociale woning. Die keuze is onbegrijpelijk. Groen wil meer kwalitatieve sociale woningen en wil ook investeren in de kwaliteit van de bestaande sociale woningen. De wachtlijst moet worden weggewerkt.

Kinderopvang en Maaltijden op School Toegankelijke kinderopvang is cruciaal voor ouders die in opleiding zijn of toewerken naar een betaalde baan, vooral voor eenoudergezinnen die het financieel vaak moeilijk hebben. We willen de bestaande verlaagde tarieven voor kinderopvang verder uitbreiden, zodat deze echt betaalbaar zijn voor iedereen. Daarnaast pleiten we voor gezonde schoolmaaltijden die betaalbaar zijn op basis van het inkomen van de ouders, zoals al gebeurt in grotere steden. Dit zal vooral ten goede komen aan kinderen die in armoede leven en ervoor zorgen dat zij dezelfde kansen krijgen als hun leeftijdsgenoten.

Ondersteuning bij Aankoop van Zonnepanelen We willen mensen met een laag inkomen helpen om te investeren in duurzaamheid door hen toegang te geven tot goedkope leningen en garantiestellingen voor de aankoop van zonnepanelen. De gemeente kan een actieve rol spelen in het verlagen van energiekosten door groepsaankopen te organiseren en te onderhandelen over goedkopere energietarieven. Zo kunnen ook mensen met beperkte middelen profiteren van duurzame energieoplossingen en hun energiekosten verlagen.

Duurzame Renovatie van Sociale Woningen Veel oudere (huur)woningen in Tongeren en Borgloon zijn dringend aan renovatie toe. Door eigenaren te stimuleren hun woningen onder te brengen bij het sociaal verhuurkantoor, kunnen zij gebruikmaken van Vlaamse renovatiesubsidies. Dit zorgt ervoor dat huurders in een kwaliteitsvolle woning kunnen wonen en hun energiekosten aanzienlijk kunnen verlagen. We zetten ons in voor de renovatie van sociale woningen om het aanbod van kwalitatief goede en energiezuinige huizen te vergroten.

Aanvullende Speerpunten:

• Eenvoudige Communicatie: We zorgen ervoor dat de communicatie van de gemeente duidelijk en begrijpelijk is, met brieven in eenvoudige taal. Dit verhoogt het vertrouwen in de overheid en helpt inwoners beter te begrijpen wat van hen wordt verwacht.
• Uitpas: We willen meer mensen toegang geven tot culturele- en vrijetijdsactiviteiten door hen actief toe te leiden naar het gebruik van de Uitpas, waarmee mensen met een lager inkomen kunnen genieten van betaalbare activiteiten.

Groen Tongeren-Borgloon zet zich in voor een inclusieve gemeente waar niemand in de kou blijft staan. Samen werken we aan een gemeenschap waarin iedereen gelijke kansen krijgt en waardig kan leven, ongeacht hun financiële situatie.